Muzeum Ziemi

POLSKA AKADEMIA NAUK MUZEUM ZIEMI W WARSZAWIE

Tajemnice drzew – wśród reliktów i żywych skamieniałości

Tajemnice drzew – wśród reliktów i żywych skamieniałości

W trakcie lekcji poruszane są zagadnienia z pogranicza paleobotaniki i botaniki; przedstawiane są ciekawsze, z paleobotanicznego punktu widzenia, rodzaje drzew i krzewów – ich historia oraz wszelkie tajemnice, jakie mogą kryć pospolite u nas gatunki. Na wybranych przykładach prezentowane są:

♦ „żywe skamieniałości” – rodzaje drzew, które przetrwały w prawie niezmienionej postaci wiele milionów lat,

♦ relikty – rodzaje drzew szeroko rozprzestrzenione kilkadziesiąt milionów lat temu prawie na całej półkuli północnej, a współcześnie odznaczające się ograniczonym zasięgiem,

♦ rodzaje drzew współcześnie rosnące w Polsce, ale znane ze stanu kopalnego nawet sprzed 60 milionów lat.

Podczas lekcji prezentowane są również materiały zielnikowe oraz liczne okazy szczątków kopalnych roślin z różnych stanowisk Polski i Europy (odciski liści, uwęglone owoce i nasiona). Zajęcia kończą się wycieczką po ogrodzie wokół Muzeum Ziemi, podczas której każdy ma możliwość zapoznania się z żywymi okazami drzew i krzewów (są to m.in. miłorząb i metasekwoja oraz gatunki z rodzajów, które jeszcze 5 mln lat temu rosły w naszych lasach ale, wraz z nadejściem silnego ochłodzenia klimatu, wyginęły u nas bezpowrotnie, jak np. tulipanowiec, brzostownica, parrocja, korkowiec).

Lekcje są prowadzone od wiosny do późnej jesieni, ze względu na możliwość oglądania w ogrodzie Muzeum Ziemi żywych roślin, prezentowanych na lekcji w formie skamieniałości.

Roślinność zachowana w węglu kamiennym

Roślinność zachowana w węglu kamiennym

W trakcie lekcji prezentowane są szczątki karbońskich roślin, które zachowały się w osadach towarzyszących pokładom węgli kamiennych. Na wielu przykładach młodzież poznaje różne typy skamieniałości (ośródki, odciski, uwęglone szczątki) oraz proces ich powstawania. Jako materiał ilustracyjny służą okazy roślin kopalnych pochodzące z Górnego i Dolnego Śląska – należą one do takich grup jak: widłakowe, skrzypowe, paprocie zarodnikowe, nagozalążkowe (paprocie nasienne, kordaity).

W czasie zajęć prezentowane są również graficzne rekonstrukcje poszczególnych rodzajów karbońskich roślin oraz rekonstrukcje krajobrazów roślinnych. Na tle warunków paleogeograficznych zostaje odtworzona bujna roślinność, która w okresie karbońskim, ok. 300 mln lat temu, w ciepłym i wilgotnym klimacie, panowała na bagiennych obszarach Europy i Ameryki Północnej. Roślinność ta dała początek wielkim złożom węgla kamiennego.

Minerały i skały

Minerały i skały

Podczas lekcji uczniowie poznają i utrwalają podstawowe definicje geologiczne (minerał, skała). Dowiadują się o uporządkowanej budowie materii nieożywionej. Uczeń pozna również genezę powstawania skał i występujących w nich minerałów. W części poświęconej skałom uczniowie zapoznają  się ze wszystkimi podstawowymi grupami skał. Dowiedzą się, jak powstają poszczególne skały, do czego są wykorzystywane i jakie cechy wpływają na możliwość ich zastosowania w poszczególnych dziedzinach. W części mineralogicznej poznają cechy diagnostyczne minerałów (m.in. dokunują pomiaru twardości według skali Mohsa). Lekcja jest prowadzona z wykorzystaniem oryginalnej, bogatej kolekcji dydaktycznej skał i minerałów, które każdy uczeń ma możliwość obejrzeć z bliska. Po tej lekcji uczniowie będą umieli opisać cechy fizyczne wybranych minerałów i skał, rozpoznać podstawowe rodzaje skał (osadowe, magmowe i przeobrażone) oraz niektóre minerały.

dr Agnieszka Pietrzak

dr Agnieszka Pietrzak

Zainteresowania naukowe:

Historia Polski w latach 1945-1956, organy bezpieczeństwa państwa i ich działalność, zwłaszcza wobec podziemia niepodległościowego.

Zakres działalności w Muzeum Ziemi:

Adiunkt muzealny

Porządkowanie i opracowywanie spuścizn geologów.

Od 2012 kierownik Działu Historii Nauk o Ziemi i Biblioteki.

Kontakt:

apietrzak@mz.pan.pl

Ostatnie ważniejsze publikacje:

Pietrzak A. 2008: Żołnierze Batalionu Armii Krajowej „Zośka” represjonowani w latach 1944-1956. Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa.

Pietrzak A. 2011: Główny Zarząd Informacji wobec oflagowców 1949-1956. Wydawnictwo LTW, Warszawa; Dziekanów Leśny.

Pietrzak A. 2012: Refleksje o pozycji kobiety w Kościele. Vox Eremi, 35 (209).

Pietrzak A. 2014: Powojenna konspiracja żołnierzy batalionów AK „Zośka” i „Parasol” – rzeczywistość a wersja funkcjonariuszy MBP. W: M. Żuławnik (red.)., B. Świtalska.: Różnymi drogami do niepodległości. Studia z historii najnowszej, 217-230, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego, Warszawa.

Pietrzak A. 2015: Represje wobec byłych żołnierzy „Zośki” i „Parasola” objętych tzw. sprawą „Radosława” w latach 1948-1956. Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 1: 99-123.

Pietrzak A. 2015: „Radosław” w nowej rzeczywistości – II konspiracja żołnierzy batalionów „Zośka” i „Parasol”. Biuletyn Informacyjny nr 5: 45-53.

Pietrzak A. 2015: „Zaręba”. Informator w środowisku batalionu „Zośka”. W sieci historii nr 7: 76-78.

mgr Krzysztof Maliszewski

mgr Krzysztof Maliszewski

Pracownik Działu Zbiorów Mineralogicznych i Petrograficznych od 2010 r.

Zainteresowania naukowe:

Geochemia i mineralogia śląsko-krakowskich złóż rud cynku i ołowiu.

Kamień budowlany w architekturze Warszawy.

Kontakt:

kmaliszewski@mz.pan.pl

Zakres działalności w Muzeum Ziemi:

Asystent muzealny

Opracowywanie i porządkowanie kolekcji mineralogicznych w zbiorach Muzeum Ziemi.

Udział w prowadzonych przez Muzeum Ziemi pracach dydaktycznych i wystawienniczych.

Ostatnie ważniejsze publikacje:

Rokita H., Maćkowska R., Maliszewski K. 2012: Występowanie soli w przyrodzie. Chemia w szkole 4/2012, 19-23.

Maliszewski K., Marciniak-Maliszewska B., Kupryjanowicz J., Pielińska A. 2012: Kryształy gipsu na powierzchniach bursztynu. Prace Muzeum Ziemi 50, 67-76.

mgr Grzegorz Skrzyński

mgr Grzegorz Skrzyński

Pracownik Muzeum Ziemi od 2012 r.

Zainteresowania naukowe:

Archeobotanika, paleobotanika neogenu i czwartorzędu.

Kontakt:

grzegorz.skrzynski@gmail.com; gskrzynski@mz.pan.pl

Zakres działalności w Muzeum Ziemi:

Młodszy dokumentalista

Praca badawcza: analiza karpologiczna i antrakologiczna makroskopowych szczątków roślinnych pochodzących ze złóż holoceńskich bezpośrednio lub pośrednio powiązanych z działalnością dawnych społeczności ludzkich. Współudział w rekonstruowaniu warunków paleoekologicznych badanych stanowisk.

Praca muzealna: inwentaryzacja i systematyzacja zbiorów paleobotanicznych: opisywanie okazów odcisków roślin i sporządzanie list kolekcji, digitalizacja zbiorów.

Popularyzacja nauk przyrodniczych: udział w prowadzonych przez Muzeum Ziemi pracach dydaktycznych, popularyzatorskich i wystawienniczych.

Ostatnie ważniejsze publikacje:

Skrzyński G. 2012: Makroskopowe szczątki roślinne z wybranych prób pobranych w sąsiedztwie wczesnośredniowiecznego grodziska „Piotrówka”. W: Radom. Korzenie miasta i regionu. Tom 2. Radomski zespół osadniczy w dolinie rzeki Mlecznej, wyniki badań interdyscyplinarnych (red. A. Buko, D. Główka, M. Trzeciecki). Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Warszawa.

Lityńska-Zając M., Skrzyński G., Wasylikowa K. 2012: Szczątki roślinne z okresu wędrówek ludów ze stanowiska 4 w Wyszemborku, gm. Mrągowo, woj. warmińsko-mazurskie, Polska północno-wschodnia. W: Monumenta Archaeologica Barbarica tom XVIII (red. W. Nowakowski). Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie. Warszawa (w druku).

Skrzyński G. 2012: Badania archeobotaniczne makroskopowych szczątków roślinnych pochodzących z neolitycznej osady w Ludwinowie, gm. Włocławek, woj. kujawsko – pomorskie. Prace Muzeum Ziemi 50, 117-128.

dr Rafał Kowalski

dr Rafał Kowalski

Pracownik Muzeum Ziemi od 2004 r.

Zainteresowania naukowe:

Roślinność neogenu, karpologia.

Kontakt:

rkowalski@mz.pan.pl

Zakres działalności w Muzeum Ziemi:

Starszy asystent muzealny; p.o. Kierownika Działu Paleobotaniki

Praca badawcza: badania roślinności neogenu Polski w oparciu o materiał kopalny (owoce, nasiona) z klasycznych i nowych stanowisk, takich jak Turów, Lubstów (Konińskie Zagłębie Węgla Brunatnego), Dobrzyń nad Wisłą, Rozewie.

Dokumentacja, porządkowanie i gromadzenie zbiorów muzealnych, w tym: inwentaryzacja kolekcji paleobotanicznych; katalogowanie kolekcji paleobotanicznych i zielnikowych-porównawczych; konserwowanie zbiorów paleobotanicznych i współczesnych kolekcji porównawczych; porządkowanie zbiorów paleobotanicznych; gromadzenie materiałów paleobotanicznych oraz współczesnych zbiorów porównawczych.

Popularyzacja nauk geologicznych: prowadzenie lekcji muzealnych i oprowadzanie wycieczek po wystawach Muzeum Ziemi; współudział w opracowywaniu wystaw związanych z tematyką paleobotaniczną.

Poszerzanie kolekcji żywych roślin w ogrodach wokół Muzeum Ziemi, nawiązujących do roślin z minionych epok.

Ostatnie ważniejsze publikacje:

Kowalski R. 2008: Contribution to the knowledge of the Middle Miocene flora from Konin Brown Coal Basin (Central Poland). Acta Palaeobotanica 48 (2), 277-299.

Kowalski R. 2010: Choerospondias turovensis sp. nov., a new Anacardiaceae genus of the European Neogene identified from the Turów brown coal open-cast mine. Palaeontographica. B 284 (1-3), 1-11.

mgr Bożena Rudnicka

mgr Bożena Rudnicka

W Muzeum Ziemi pracuje od 1991 roku.

Zainteresowania naukowe:

Ochrona przyrody nieożywionej, badania głazów narzutowych.

Kontakt:

brudnicka@mz.pan.pl

Zakres działalności w Muzeum Ziemi:

Kustosz

Od roku 2005 kierownik Działu Popularyzacji.

Koordynacja prac popularyzatorsko-oświatowych oraz różna działalność wystawiennicza.

Ostatnie ważniejsze publikacje:

Rudnicka B., Kardaś R., Bogdaszewska Z. 2001: Co nam zostawił lodowiec? Olsztyn.

mgr Dariusz Nast

mgr Dariusz Nast

Zainteresowania naukowe:

Biologia, paleoekologia i tafonomia bezkręgowców morskich.

Ssaki plejstocenu.

Kontakt:

dnast@mz.pan.pl

Zakres działalności w Muzeum Ziemi:

Adiunkt muzealny

Udział w prowadzonych przez Muzeum Ziemi pracach dydaktycznych, popularyzatorskich i wystawienniczych.

Opracowywanie i porządkowanie kolekcji bezkręgowców znajdujących się w zbiorach Muzeum Ziemi.

Konserwacja okazów paleontologicznych.

Ostatnie ważniejsze publikacje:

Bijak G., Nast D. 2007: Małże kimerydu obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i ich przydatność w określaniu warunków środowiska sedymentacji. W: Żylińska A. (Red.) Granice Paleontologii, XX Konferencja Naukowa Paleobiologów i Biostratygrafów PTG, Św. Katarzyna pod Łysicą, 10-13 września 2007 (Materiały konferencyjne), 75-78. Wydział Geologii UW, Warszawa.

dr Gwidon Jakubowski

dr Gwidon Jakubowski

Zainteresowania naukowe:

Ssaki plejstoceńskie, szczególnie słoniowate.

Mięczaki mioceńskie.

Kontakt:

gwidon_jakubowski@o2.pl

Zakres działalności w Muzeum Ziemi:

Starszy kustosz

Opracowywanie, inwentaryzowanie i porządkowanie kolekcji mięczaków trzeciorzędowych.

Porządkowanie i weryfikacja oznaczeń kości z kolekcji ssaków plejstoceńskich.

Udział w prowadzonych przez Muzeum Ziemi pracach dydaktycznych, popularyzatorskich i wystawienniczych.

Ostatnie ważniejsze publikacje:

Jakubowski G. 2015: W poszukiwaniu dinozaurów: Polsko-Mongolska wyprawa paleontologiczna na pustynię Gobi (1964). Kartki z pamiętnika. Muzeum Ziemi, Opracowania dokumentacyjne, 29.

Jakubowski G. 1996: Forest elephant Palaeoloxodon antiquus (Falconer & Cautley, 1847) from Poland. Prace Muzeum Ziemi 43, 85-109.

Jakubowski G., Woźny E. 1996: Phylum Mollusca. W: Malinowska L., Piwocki M. (Red.): Budowa geologiczna Polski. Tom 3. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. 3a. Kenozoik. Trzeciorzęd. Paleogen, 246-296. Polska Agencja Ekologiczna, Warszawa.

Jakubowski G. 1996: Class Gastropoda Cuvier, 1798 and Class Amphineura Ilhering, 1876. W: Malinowska L., Piwocki M. (Red.): Budowa geologiczna Polski. Tom 3. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. 3a. Kenozoik. Trzeciorzęd. Neogen, 703-725. Polska Agencja Ekologiczna, Warszawa.

Jakubowski G., Studencka B., Urbaniak J. 1996: Gromada Bivalvia Linnaeus, 1758. W: Malinowska L., Piwocki M. (Red.): Budowa geologiczna Polski. Tom 3. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. 3a. Kenozoik. Trzeciorzęd. Neogen, 663-702. Polska Agencja Ekologiczna, Warszawa.

Żarski M., Jakubowski G., Gawor-Biedowa E. 1998: The first Polish find of Lower Paleocene crocodile Thoracosaurus Leidy, 1852: geological and palaeontological description. Geological Quarterly 42 (2), 141-160.

Jakubowski G. 2011: Paleogene Molluscs, catalogue of the collection. Museum of the Earth, documentary studies 26, 1-79, Warszawa.

Jakubowski G., Kohlman-Adamska A. 2012: Dr Katarzyna Krajewska (1963 -2011). Prace Muzeum Ziemi 50, 11-13.

« Poprzednia stronaNastępna strona »