Muzeum Ziemi

POLSKA AKADEMIA NAUK MUZEUM ZIEMI W WARSZAWIE

Mały atlas grzybów… skalnych

Jaki jest związek grzybów ze skałami? Te pierwsze służą przecież do jedzenia, a te drugie nie bardzo się do tego nadają (no, może za wyjątkiem soli kamiennej, ale i to w ograniczonym zakresie). Tym razem chodzi o skojarzenia wywołane podobnym kształtem, czyli obecnością dużego kapelusza podtrzymywanego przez cienką nóżkę.

W księgarniach dostępnych jest wiele atlasów grzybów. Mają pomóc w rozpoznawaniu i stwierdzeniu czy znaleziony okaz nadaje się do zjedzenia, czy też jego spożycie może być niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia. Niniejszy tekst z racji na wspomnianą wcześniej nieprzydatność do konsumpcji form skalnych w postaci grzyba, ma być mikroprzewodnikiem wyjaśniającym w jaki sposób natura tworzy takie niezwykłe w kształcie obiekty.

Wszystkie skały, które znajdują się na powierzchni Ziemi są niszczone przez wodę, lód, wiatr i zmiany temperatury. Nawet te, które wydają się być tak wytrzymałe, że prawie niezniszczalne. Tempo niszczenia jest oczywiście uzależnione od wielu czynników np. spoistości skał (szybsze dla piaskowców, wolniejsze dla granitów). Ale dla szybkości tego procesu kluczowa jest obecność spękań w skałach. To w szczeliny wnika woda, która rozpuszcza skały lub rozsadza je po zamarznięciu. Ona też usuwa produkty wietrzenia i odpreparowuje odporniejsze fragmenty skał, które stają się ostańcami erozyjnymi o różnych, często fantazyjnych kształtach.

Mały atlas grzybów… skalnych [do pobrania]

dr Ryszard Szczęsny