W dniu 25 października 2019 r. w PAN Muzeum Ziemi w trakcie Konferencji Prasowej zostało ogłoszone przełomowe odkrycie polskich paleontologów, którego dokonał dr Daniel Tyborowski oraz jego zespół. Gwoździem programu była oficjalna prezentacja jednego z największych drapieżników jaki kiedykolwiek żył na terenie Polski!
Doskonale zachowane skamieniałości wielkich gadów morskich z ery dinozaurów, spośród których najciekawsze są największe drapieżniki jakie kiedykolwiek żyły na terenie Polski, odkrył we wsi Krzyżanowice koło Iłży dr Daniel Tyborowski z Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk.
„Podczas badań terenowych na nowym stanowisku paleontologicznym Krzyżanowice koło Iłży (północno-wschodnie obrzeżenie Gór Świętokrzyskich) odkryliśmy kilkaset szczątków kostnych sprzed 152 milionów lat (późna jura), które wykazują podobieństwo do gadów znanych ze słynnych stanowisk paleontologicznych z Wielkiej Brytanii, Szwajcarii czy Rosji” – powiedział dr Daniel Tyborowski.
Skały wapienne występujące w nowym polskim stanowisku są datowane na epokę późnojurajską (152 miliony lat = późny kimeryd) – ich wiek oszacowano na podstawie skamieniałości. Grupa naukowców kierowana przez dr. Tyborowskiego odnalazła w nich zarówno rodzaje gadów zbliżone do występujących w Europie Południowej i Zachodniej, jak również takie, które spotyka się w Arktyce i Rosji.
Około 152 miliony lat temu w umiarkowanie chłodnym i niezbyt głębokim późnojurajskim morzu bujnie rozwijały się organizmy zasiedlające strefę dna i toni wodnej. Wśród najliczniejszych znajdowały się misternie ornamentowane muszle olbrzymich ślimaków, które stanowiły podstawę tutejszego łańcucha pokarmowego. Największe z nich swą długością dochodziły do 30 centymetrów! Zwierzętami, które polowały na duże ślimaki były pierwotne żółwie morskie. Ich pancerze to najczęściej spotykane szczątki kostne w nowym stanowisku. W poszukiwaniu zdobyczy odmęty toni wodnej dostojnie penetrowały drapieżne gady morskie. Były wśród nich długoszyje elasmozaury oraz przodkowie współczesnych krokodyli, którzy dorastali do 7 metrów długości. Na szczycie łańcucha pokarmowego stały pliozaury – prawdziwe jurajskie superdrapieżniki. Odnalezione szczęki i zęby tych gadów świadczą o tym, że były to największe drapieżniki jakie kiedykolwiek żyły na terenie Polski!
Nowe stanowisko w Krzyżanowicach jest na tyle bogate, że do jego badania niezbędne było stworzenie interdyscyplinarnego zespołu, kierowanego przez dr. Daniela Tyborowskiego. W jego skład wchodzą dr hab. Błażej Błażejowski z Instytutu Paleobiologii PAN, prof. Andrzej Wierzbowski z Wydziału Geologii UW, prof. Bronisław A. Matyja z Wydziału Geologii UW oraz dr hab. Hubert Wierzbowski z Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.
Pierwsze badania na stanowisku w Krzyżanowicach prowadzili badacze z Polskiej Akademii Nauk już w latach 60 XX. W tym czasie zespół pod kierownictwem prof. Zofii Kielan-Jaworowskiej, w składzie: dr hab. Teresa Maryańska, dr Gwidon Jakubowski oraz prof. Magdalena Borsuk-Białynicka, odnalazł szczątki kostne należące do żółwi i pliozaurów, które znajdują się w zbiorach Muzeum Ziemi w Warszawie.
Przyszłe badania paleontologiczne i geologiczne skamieniałości z Krzyżanowic kierowane będą przez Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Pierwszym efektem prac naukowców jest dostępna on-line publikacja w prestiżowym periodyku naukowym „Proceedings of the Geologists’ Association”, dotycząca przedstawienia nowej fauny gadów jurajskich na tle innych stanowisk z wielkimi gadami z Europy. Autorami publikacji są dr Daniel Tyborowski oraz dr hab. Błażej Błażejowski.
Polska Agencja Prasowa – materiał filmowy
Program Pierwszy Polskiego Radia – audycja radiowa
| ▶️ CAŁY ŚWIAT MÓWI O ODKRYCIU POLSKICH PALEONTOLOGÓW |
[Best_Wordpress_Gallery id=”200″ gal_title=”Odkrycie polskich paleontologów”]
Fot. Darek Nast