POLSKA AKADEMIA NAUK MUZEUM ZIEMI W WARSZAWIE

W jurze, oprócz doskonale znanych szerszej publice plezjozaurów i ichtiozaurów, istniała jeszcze trzecia grupa dużych drapieżnych gadów morskich o szerokim zasięgu geograficznym – Thalattosuchia, zwane popularnie „krokodylami morskimi”. Skamieniałości tych zwierząt są doskonale udokumentowane z zachodnioeuropejskich stanowisk, lecz nasza wiedza o morskich krokodylach na obszarze Europy Środkowo-Wschodniej jest znacznie uboższa.

W niniejszej pracy redeskrybowany został historyczny okaz MZ VIII Vr-72, reprezentujący rostrum dużego teleozauroida z oksfordzkich warstw Załęcza Wielkiego (Polska południowo-środkowa). Dotychczas okaz ten był niedostępny do szczegółowych badań w wyniku pokrycia większości skamieniałości przez wapień. Po wypreparowaniu okazu i zastosowaniu mikrotomografii komputerowej, możliwe było dokładne zbadanie morfologii pyska i uzębienia, co pozwoliło ustalić, że MZ VIII Vr-72 reprezentuje nie-machimozaurynowego machimozauryda podobnego do Neosteneosaurus edwardsi oraz Proexochokefalos heberti. Preparacja ujawniła ponadto patologiczne wygięcie górnej szczęki tego osobnika, do którego doszło najprawdopodobniej jeszcze za jego życia. Patologia nie prezentuje oznak świeżego złamania, więc zapewne towarzyszyła mu przez długi czas, nie uniemożliwiając jednak pozyskiwania pokarmu.